Lely's Water
Inzending Eo Wijersprijsvraag IJmeer- Amsterdam Metropolitan Area
- Jaar: 2006 – 2009
- Opdracht: prijsvraag Eo Wijersstichting
- Met: DN Urbland
Stad- en landschapsontwikkeling door werk met werk te maken.
Van het Markermeer maken
pdf Toelichting ontwikkelingsstrategie Almere
pdf toelichting ontwikkelingsstrategie IJmeer-Markermeer
Lely’s water is een gebiedsontwikkelingsmodel dat inzet op het realiseren van waterveiligheid, ecologische kwaliteit van het Markermeer, verstedelijking, bereikbaarheid, recreatie en beleving van de kusten en het meer. Uitgangspunt voor de realisatie is een geïntegreerde uitvoeringstrategie waarin het combineren van doeleinden én werk-met-werk-maken centraal staat. Met een aanpak waarbij meerdere doelen in een project worden verenigd wordt tevens een basis gelegd voor maatschappelijk draagvlak. Het plan is ontstaan in een samenwerkingsverband van DN Urbland en Ben Kuipers landschapsarchitect met Ballast Nedam, Rabo Bouwfonds en Ymere voor de Eo Wijersprijsvraag van 2006. In het voorjaar van 2009 is het plan nader uitgewerkt na een oproep van SAMM (Samenwerking Markermeer).
Safety first
Duurzame veiligheid wordt nagestreefd door een omslag van kustverdediging in de hoogte naar de breedte. Van smalle dijken naar brede zones. In deze strategie past ook het geleden (niet compartimenteren!) van het Markermeer door de aanleg van een drempel in de vorm van een reeks zandplaten tussen Waterland en Flevoland, beschermd tegen afkalving door lage dammen. Het Markermeer en het IJmeer blijven verbonden. De brede waterverdedigingswerken vergroten de ecologische en recreatieve aantrekkelijkheid. Uit oogpunt van duurzame veiligheid wordt gestreefd naar verstedelijking zoveel mogelijk ‘boven NAP’ te realiseren.
Ecologisch perspectief
Eerste voorwaarde voor een gezond ecologisch perspectief is het verbeteren van de waterkwaliteit. Vervolgens het creëren van biotopen en verbindingen daartussen. Het slibprobleem dat de bron van de achteruitgang van de waterkwaliteit is, wordt aangepakt door het verminderen van de aanwas van slib én berging van het bestaande slib. Maatregelen die worden voorgesteld zijn:
- Afdekken van de kleilaag aan de Noord-Hollandse kust door de aanleg van vooroevers.
- Zandwinning, waardoor diepe putten ontstaan waar het slib kan bezinken.
- Het zand en klei die beschikbaar komt inzetten om kleilagen af te dekken bij de aanleg van eilanden, vooroevers, infrastructuur en voor woningbouw.
Met de ontwikkeling van kerngebieden, vergelijkbaar met de Oostvaardersplassen, en van verbindingen met name langs de dijken kunnen de nationale ecologische ambities worden gerealiseerd. Het gaat daarbij onder andere om de aanleg van een reeks van platen tussen Waterland en Flevoland, een eiland tegenover Lelystad voor de ontwikkeling van ‘oerbos’ en brede zones aan weerszijde van de Houtribdijk. Een balans tussen openheid op grote schaal en lokale beslotenheid wordt nagestreefd.
Almere Waterstad
De ambitie van Almere om de stad te verbinden met het water en daarmee te oriënteren op Amsterdam wordt gerealiseerd, niet door Almere het IJmeer in te bouwen, maar door het IJmeer Almere binnen te halen. Hierdoor dringt het water veel dieper in Almere door en wordt het IJmeer zelfs vergroot. En er wordt klimaatveilig gebouwd op eilanden boven NAP in plaats op de polderbodem.
Een eilandenrijk biedt mogelijkheden tot het bouwen van een recreatief havenwoonkwartier. De plek om Almere als leisurestad op de kaart te zetten. Met ruimte voor voorzieningen van (inter)nationale formaat. Als icoon voor Almere en de band met Amsterdam wordt niet gekozen voor een brug die het IJmeer als gezamenlijk waterpark doorsnijdt, maar voor een baken. Een baken dat zichtbaar is vanaf Amsterdam en dat de verleidingen van Almere huisvest; woongenot en ontspanning. De nieuwe, waterrijke stedelijke archipel biedt ruimte voor een scala aan stadstypen en woonmilieus zoals grachtenmilieus, haveneilanden, dokmilieus en woonboten.Het vervoer in de waterstad en naar Amsterdam kan deels plaats vinden met watertaxi’s en waterbussen, die maken dat openbaar vervoer ook leuk kan zijn. Compacte bouw en de aanwezigheid van attracties op de eilanden bieden een goed draagvlak voor een metroverbinding. Voor de zand- en kleibehoefte van de boven NAP ontwikkelde eilanden, kan worden voorzien door grond die vrijkomt uit het graven van de diepe putten.
Stromen in en door de metropool
De vervoersproblematiek van Amsterdam en Almere moet op het niveau van de regio én op lokaal niveau worden aangepakt. Op de schaal van de Noordvleugel moet een inhaalslag worden gemaakt ten aanzien van de tangentiële verbindingen. Een belangrijke bijdrage hieraan levert het doortrekken van de A30 langs Almere oost naar Purmerend. Hiermee wordt tevens de ontwikkeling van Almere oost als van Noord-Holland noord mogelijkheden geboden. Uiteraard mag deze weg het Markermeer niet doorsnijden. Met de bouw van een tunnel wordt door werk met werk te maken de realisatie van de eilandenreeks tussen Flevoland en Almere extra kansrijk.
Het waterpark van AMA
Een recreatief aantrekkelijke ‘blauw hart’ is voorwaarde voor verdichting en verstedelijking in de ‘Amsterdam Metropolitan Area’. De aanleg van brede oeverzones en eilanden dienen niet alleen de veiligheid en de natuur, maar ook de recreatie. De oeverlengte wordt niet allen vergroot, maar ook bruikbaarder gemaakt voor recreatief gebruik, zowel vanaf het water als vanaf het land. Eilanden en oevers bieden aanlegplaatsen, ankerplaatsen, rustig vaarwater voor de kleine watersport, reisdoelen, boulevards en havens als decor voor ontspanning en vermaak. Rond het meer wordt een rijk aanbod van attracties geboden; van Zuiderzeestadjes en grootstedelijke eilanden en boulevards tot ecologische archipels met struinnatuur waar je in kunt verdwalen. En de geleding door eilanden en oeverzones wordt ingezet om ook de ruimtelijke beleving van het meer aantrekkelijker te maken.